Lợi ích của tư vấn, xét nghiệm HIV/AIDS sớm

Các đối tượng nguy cơ nhiễm HIV/AIDS cần đi tư vấn, xét nghiệm sớm, để phát hiện kịp thời, có biện pháp điều trị phù hợp. Trong thời gian qua, việc tư vấn, xét nghiệm n

Các chuyên gia y tế khuyên rằng, nếu một người thấy mình có nguy cơ bị lây nhiễm HIV thì nên làm xét nghiệm sớm để khẳng định chắc chắn tình trạng nhiễm HIV của mình, góp phần tích cực trong công tác điều trị HIV hiệu quả.

Biết được tình trạng HIV là một bước quan trọng để người nhiễm HIV được điều trị thuốc kháng vi rút HIV (ARV). Người nhiễm HIV bắt đầu điều trị ARV sớm sẽ sống lâu hơn, khỏe hơn, tiết kiệm chi phí điều trị, biết cách dự phòng không để lây truyền cho người khác… Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người, đặc biệt là những người có nguy cơ cao không tiếp cận dịch vụ xét nghiệm và tư vấn HIV cho đến khi họ bị bệnh nặng.

Chỉ có xét nghiệm mới giúp một người biết tình trạng nhiễm HIV. Do thời kỳ ủ bệnh khi nhiễm HIV kéo dài nhiều năm nên thời kỳ này người nhiễm HIV vẫn khỏe mạnh bình thường. Vì vậy, nhìn bề ngoài không thể biết được một người có nhiễm HIV hay không. Chỉ có xét nghiệm mới biết người đó có bị nhiễm HIV hay không. Ngay cả khi ở giai đoạn nhiễm HIV có triệu chứng hoặc giai đoạn AIDS thì các biểu hiện của bệnh AIDS vẫn không điển hình mà phụ thuộc vào triệu chứng của các bệnh nhiễm trùng cơ hội khác như viêm phổi hoặc tiêu chảy, loét miệng... Do đó, người thầy thuốc cũng không thể khẳng định bệnh nhân nhiễm HIV nếu không làm xét nghiệm HIV.

Một trong những lợi ích của việc xét nghiệm HIV sớm nữa là giúp người có hành vi nguy cơ nhiễm HIV giải tỏa được những băn khoăn, lo lắng; đồng thời giúp mọi người biết cách dự phòng lây nhiễm HIV cho bản thân mình và người thân. Nếu kết quả xét nghiệm HIV là “âm tính”, người tham gia xét nghiệm sẽ giải tỏa được những băn khoăn, lo lắng về tình trạng nhiễm HIV của mình. Không những thế, khi làm xét nghiệm, cán bộ tư vấn sẽ giúp bạn biết cách dự phòng lây nhiễm HIV. Ngay cả trong trường hợp kết quả xét nghiệm là “dương tính” (khẳng định bạn đã nhiễm HIV) thì điều đó cũng giúp bạn dự phòng lây nhiễm HIV cho người thân, có kế hoạch tốt hơn cho cuộc sống, tiếp cận điều trị và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe kịp thời.

 Điều quan trọng nữa là, nếu biết tình trạng nhiễm HIV sớm, người nhiễm sẽ được chăm sóc và điều trị ARV kịp thời. Một người nếu biết sớm tình trạng nhiễm HIV của mình cộng với sự tư vấn của thầy thuốc sẽ giúp họ biết cách dự phòng lây nhiễm HIV cho vợ, chồng, bạn tình, người thân trong gia đình và những người khác. Rất nhiều trường hợp đáng tiếc do không biết tình trạng nhiễm HIV nên đã “vô tình” làm lây truyền HIV sang vợ, chồng, bạn tình, người thân trong gia đình và lây truyền HIV từ cha, mẹ sang con. Do đó, càng phát hiện sớm tình trạng nhiễm HIV thì việc chăm sóc y tế, bao gồm cả điều trị bằng ARV sẽ càng được bắt đầu sớm. Điều đó giúp người nhiễm HIV sống khỏe mạnh, sống lâu hơn và an toàn cho bản thân, mọi người xung quanh hơn. Nghiên cứu khoa học khẳng định rằng, ngoài lợi ích giúp người nhiễm HIV khỏe mạnh, điều trị ARV sớm còn có tác dụng ức chế sự sinh sôi của HIV và qua đó làm giảm nguy cơ lây truyền HIV từ người nhiễm HIV sang người khác qua quan hệ tình dục tới 96%. Hơn nữa, khi xét nghiệm và biết tình trạng nhiễm HIV sớm, người nhiễm sẽ được điều trị HIV kịp thời, giúp giảm chi phí thuốc men, chi phí khám chữa bệnh và chi phí nằm viện. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, người nhiễm HIV nếu được điều trị sớm và tuân thủ điều trị sẽ có tuổi thọ tương đương với người không nhiễm HIV. Bộ Y tế đã có hướng dẫn điều trị ARV ngay khi phát hiện nhiễm HIV. Do vậy, khi một người được xét nghiệm và phát hiện sớm tình trạng nhiễm HIV sẽ được điều trị ARV kịp thời.

Hiện nay, dịch vụ xét nghiệm HIV đã được triển khai rộng khắp cả nước. Ngoài các cơ sở y tế, xét nghiệm sàng lọc HIV còn được thực hiện tại cộng đồng thông qua các cán bộ y tế thực hiện lưu động hoặc các nhân viên tiếp cận cộng đồng (là những người không chuyên) đã được hướng dẫn, tập huấn. Với kỹ thuật ngày càng đơn giản, hiện nay người có nhu cầu xét nghiệm HIV có thể tự thực hiện lấy máu đầu ngón tay để xét nghiệm hoặc tự xét nghiệm bằng dịch miệng. Và chỉ khi các xét nghiệm sàng lọc này nghi ngờ mới cần đến xét nghiệm khẳng định nhiễm HIV tại các phòng xét nghiệm được Bộ Y tế cho phép khẳng định nhiễm HIV.

Nguyễn Minh